فابکوزین یا آمیتراز در کنه کشی زنبورداری

فابکوزین در زنبورداری

فابکوزین (Fabcozin) یک داروی مهم در صنعت زنبورداری است که عمدتاً برای مبارزه با کنه واروا (Varroa destructor) مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنه واروا یکی از جدی‌ترین آفات و بیماری‌های زنبور عسل در سراسر جهان است که می‌تواند باعث ضعف شدید کلنی‌ها، کاهش تولید عسل و حتی مرگ و میر زنبورها شود.

ماده موثره و منبع

ماده موثره اصلی فابکوزین، آمیتراز (Amitraz) است. آمیتراز یک ترکیب شیمیایی با خواص حشره‌کش و کنه‌کش قوی است. فابکوزین معمولاً به صورت مایع عرضه می‌شود و در ایران به عنوان یک داروی پرمصرف شناخته شده است که ساخت کشور اردن می‌باشد.

 

کاربرد فابکوزین در زنبورداری

کاربرد اصلی فابکوزین، کنترل و از بین بردن کنه واروا در کندوهای زنبور عسل است. این دارو به دلیل اثربخشی بالا در از بین بردن کنه‌ها، در بسیاری از زنبورستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه مصرف فابکوزین

فابکوزین معمولاً به صورت تبخیری یا تماسی در کندو استفاده می‌شود. روش‌های رایج مصرف شامل:

• آغشته کردن پنبه یا کارتن: معمولاً 1 تا 3 میلی‌لیتر فابکوزین (با توجه به غلظت محصول، مثلاً 12.5% که مخصوص زنبورداری است) با حدود 1 لیتر آب رقیق می‌شود. سپس پنبه یا تکه‌ای از کارتن تخم‌مرغ را به این محلول آغشته کرده و در گوشه‌ای از کندو (روی قاب‌ها یا کف کندو) قرار می‌دهند. با تبخیر تدریجی آمیتراز، کنه‌ها تحت تأثیر قرار گرفته و از بین می‌روند.
• پدهای مخصوص: می‌توان از پدهای مخصوص نیز برای آغشته کردن به دارو و قرار دادن در کندو استفاده کرد.
• روش دودی: در برخی موارد، فابکوزین به صورت دودی نیز استفاده می‌شود، اما باید دقت بسیار بالایی در دوز مصرف داشت.

نکات مهم در زمان مصرف:

• زمان مصرف: بهتر است فابکوزین در فصلی که عسل در کندو نیست و نزدیک به برداشت عسل نیست، استفاده شود. برخی منابع توصیه می‌کنند که این دارو را تا قبل از 4 تا 5 ماه شروع شهدآوری مصرف کنند.
• دمای هوا: مصرف فابکوزین در دمای گرم‌تر (به خصوص در گرمای ظهر) می‌تواند مؤثرتر باشد.
• دوز مصرف: رعایت دقیق دوز مصرفی بسیار حیاتی است. استفاده بیش از حد می‌تواند باعث تلفات زنبورها و آلودگی محصولات زنبور عسل شود.
• تکرار درمان: در صورت نیاز، این عمل می‌تواند با فاصله 7 تا 10 روز (تا 2 یا 3 مرتبه) تکرار شود.
• چرخش دارویی: برای جلوگیری از ایجاد مقاومت در کنه‌ها، توصیه می‌شود که زنبورداران از داروهای ضد کنه با مواد موثره متفاوت (چرخش دارویی) استفاده کنند.

کنه کش های زیادی در بازار امروزی اعم از اصلی و غیر اصلی وجود دارد و موضوع این مقاله در مورد داروهای اصل در زنبورداری میباشد.

یکی از پارامترهای مهم در مسئله ی کنه کشی در زنبورداری تجربه و میزان آگاهی زنبوردار از وضیعت کندوها و زنبورهای خود میباشد،

هر چقدر از زندگی این حشرات و داروهای موجود اطلاعات داشته باشد

به راحتی میتواند در زمان مناسب با آلودگی های کندو ها مبارزه کرده و انها را از بین ببرد.

اما در صورت نداشتن تجربه و اگاهی کافی حتی با بهترین داروی کنه ی واروآ به زنبورهای خود صدمه زده و آنها را از بین ببرد

 

کنه و تنوع آن در زنبورداری

بزرگترین آفت زنبورعسل چیست؟یکی از آفات مهم در زنبورداری کنه ی واروا بوده که شناسایی و کنترل آن بسیار مهم و ضروری است.

این انگل ها از دو جنس نر و ماده تشکیل شده است و عمل تکثیر انها به وسیله ی لقاح میباشد.

جنس ماده این کنه عمدتا روی زنبورهای بالغ و شفیره‌ها و جنس نر روی شفیره‌ها دیده می‌شوند.

از تخم‌های سفید به اندازه ۰٫۵ میلی‌متر خارج می‌شود.

بعد از سه روز به شفیره سفید رنگ بیضوی تبدیل می‌شود.

شفیره‌های نر و ماده داخل یک حجره سر بسته جفت گیری کرده و پس از آن نرها تلف شده و ماده‌ها از حجره خارج می‌شوند.

البته کنه های دیگری مثل اکارپیس وودی در زنبورها نیز وجود دارد

منتها تلفات این ریز موجود ها نسبت به واروآ بسیار کمتر است.

فابکوزین در زنبورداری

یکی از داروهای قدیمی و بسیار پر مصرف در ایران فابکوزین است،ماده ی اصلی برای این دارو آمیتراز میباشد.

فابکوزین به صورت مایع برای نابودی کنه ی انواع موجودات به خصوص دامداری و کشاورزی از جمله خرما کاربرد زیادی دارد.

این دارو در کنار ظرف عسل  قرار نمی گیرد. منتها افراد کمتری از نحوه ی و دوز مصرف آن اطلاع دارند.

در حقیقت همه ی ضد کنه ها در نوبه ی خود ماندگاری و عوارض کوتاه مدتی دارند

و به گفته ی سازنده ی فابکوزین برای درخت خرما ۱۵ الی ۴۵ روز است و این اتفاق برای موم عسل تا ۴ ماه توانایی ماندگاری دارد.

این فرضیه در زنبورداری موجب شده جهاد کشاورزی استفاده از فابکوزین را در زنبورداری ممنوع کرده است.

البته موارد زیر موجب ممنوعیت این کنه کش در زنبورداری شده است:
۱-عدم شناخت زنبورداری
۲-ندانستن مقدار دوز مصرفی برای زنبورها
۳-زمان نامناسب در کنه کشی
۴-نوع درصدی فابکوزین (۲۵ درصد – 12.5 درصد)

نحوه ی عملکرد فابکوزین در کنه کشی

طبق موارد اشاره شده در مورد ممنوعیت این کنه کش برای کاهش تلفات حاصل از این دارو اکثر شرکت ها اقدام به تولید سیار فراورده از آمیتراز شده اند و به صورت غیر مستقیم از فابکوزین در قاب کندو عسل خود استفاده میکنند و هیچ گونه تلفاتی برای زنبورها نیز نخواهد.

 

برخی نوارها یا ضد کنه هایی که بر پایه ی آمیتراز هست طبق زیر میباشند:
۱-آپی وار
۲-چک مایت
۳-وامیترات
۴-بی پین ۱ میل
۵-بی پین ۳ میل

خود فابکوزین در زنبورداری ها به دو صورت بخار و دودی به کاربرده میشود

و به هیچ عنوان به صورت خوراکی یا اسپری نباید از ان استفاده نمایید.

مقدار ۱ الی ۲ میلی لیتر از ان را با چند گرم آب مخلوط کرده و آن را به پنبه آغشته و در گوشه ای از یک کندو قرار میدهند.

با بخار شدن امیتراز در فضای کندو کنه ها استنشاق کرده و فلج میشود.

 

 فابکوزین و خرید آن

فابکوزین مشخصات شیمیایی زیادی دارد منتها اطلاعات بسیار زیادی از ان در دسترس نیست.

برخی از مشخصات فیزیکی این کنه کش طبق زیر است:
این دارو با تکنولوژی بالا در اردن پر میشود.
۲-در ظروف ۲۵۰ میلی لیتر بسته بندی میشود
۳-دارای ظرف مقاوم الومینیومی هست
۴-بوی بسیار تندی دارد و نباید بو کنیم
۵-چهار ماه مانده به برداشت عسل یا موم نباید از این دارو استفاده کرد
۶-حتما از یک مشاور دامپزشکی یا زنبورداری با تجربه در حین استفاده در مورد دوز مصرفی کمک بگیرید.